Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi  “Adam Adamdır”ın Galasını Yaptı

Kartal/ Yüksel Fırat

Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi öğrencileri “Adam Adamdır” adlı tiyatro oyununun ilk gösterim galası belediye bürokrasisi olmadan tiyatroseverlerin büyük ilgisi ile sahneledi.

Dr. Erdal Yıldırım’ın yönettiği Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi öğrencilerinin sahnelediği; Bertolt Brecht’in 1925 yılında Almanya’nın endüstrileşme ortamında yazmış, daha sonra bir çok kez elden geçirmiş olduğu “Adam adamdır”  oyunu “epik tiyatronun yetkin örnekleri” olarak bilinen oyunlara da bir geçiş niteliği taşıyan bir oyundur.

Oyun konusunu, Erkal Umut Brecht’in kaleminden kısaltarak şöyle aktarırı: “Yükleme işçisi Galy Gay, bir savaş̧ patlak verene ve kent büyük bir ordu karargahına dönene kadar Hindistan’ın Kilkoa kentinde yasardı.  Bir sabah balık almak üzere pazara gider; bu gidişin ne ertesi gün ne de herhangi bir zaman, bir daha dönüşü olmaz. Yükleme işçisinin pazara gittiği gün, ordunun sevkine katılmak üzere çok uzaktan gelmiş bir makineli tüfek timinin dört askeri, viski için paraları olmadığından, kutsal bir Tibet tapınağına, hırsızlığa girdiler. Bu sırada içlerinden biri tapınakta mahsur kaldığı için ve karargâha giden yolda yükleme işçisine rastladıkları için, onu arkadaşları yerine geçirmek üzere yanlarına aldılar; çünkü tapınağa saldıranlar olarak yakalanmamaları, sayılarının tam olmasına bağlıydı.

Gay, “Hayır diyemeyen adam”, karargâhta yeni gelenlerin çağrısı üzerine asker J. Jip olarak ortaya çıkması konusunda kolayca ikna oldu. Ancak ondan sonra yükleme işçisini J.Jip olarak birlikte Tibet’e gitmek üzere kandırmaya karar verdiler. Yükleme işçisi elbette karşı koydu. Ne zaman ki önüne “büyük bir ticaret işi” olanağını getirdiler, en azından o akşam onların yanında kalmayı kabul etti. Aynı gece ordunun Tibet’e hareketi sürprizi çıktı. Aynı gece ordu, Tibet’teki savaş alanına giden trene bindirilmek ve yüklenmek zorundaydı ve makineli tüfek timinin üçlüsü, dördüncü adamını esas itibariyle hala bulamamış durumdaydı. İşte burada, yalnızca şaşkınlık ve çaresizlik koşullarıyla açıklanabilir biçimde, “yaşayan bir adamın Kilkoa askeri barakalarında dönüşümü” gerçekleşti.”

Epik tiyatronun bu özel konumu, onu, sahneleme ve oyunculuk açısından sürprizlere, deneysel yaklaşımlara olanak tanır. Türkiye’de ilk olarak Ankara Birlik Sahnesi 70’li yıllarda bu oyunu sahneler. Brecht’in oyunla ilgili notlarında belirttiği üzere zaman, ülke ve kişilerde değişikliğe gidilebileceği düşüncesinden hareketle oyunun öyküsü Vasıf Öngören’in uyarlaması ile savaşın sürdüğü Vietnam’a taşınır. 

Dr. Erdal Yıldırım’ın yönettiği Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi ülke konusunda değişikliğe gitmezken oyunculuk, kostüm, perdesiz sahne biçemi konusunda yeniden uyarlamışlar. Oyun anlatıcısının dilinde ise Türkiye gerçekliği özel vurgularla anlaşılır biçimde dile geliyor. Örneğin; Anlatıcının “Bu bir epik tiyatrodur.” Söyleminin ardında “Sakın korkmayı!” vurgusu gibi.

Emperyalizmin ve emperyalist işgalin yaratığı toplumsal ortamda işgalci güçler karşısında iradesizliğin “bireyi” nasıl bir suç makinesine dönüştürülmesi ve yabancılaşma kavramı ile içerikli bu zor oyunu Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi öğrencileri iki perde olarak 14 oyuncu ile başarılı bir biçimde sahnelemeye çalıştılar.

Soğanlık Kültür Merkezi’nde sahnelenen oyuna Kartallı tiyatroseverlerin ve özellikle salonu dolduran genç kadın ve erkeklerin ilgisi Kartal için oldukça umut vericiydi.

Ancak Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi öğrencilerinin bu ilk gösterim galasına Kartal Belediyesi bürokrasisinin ilgisizliği sanat ve tiyatro adına oldukça üzücüydü. Kartal Belediyesi Kültür İşleri Müdürü Umut Veli Develi dışında kimsenin salonda olmaması Kartal Belediyesi Tiyatro Akademisi öğrencilerinin moralini bozmamalıdır. Çünkü siz genç tiyatrocularımız sanatın, her şeye ve her kese karşı zoru başarmak olduğunu bilmektesiniz. İradenizin hiç bir yabancılaşma ile kırılmasına izin vermeden bu zorlu yolu yürüyeceğinize salonu dolduran genç tiyatroseverler inanmakta ve bilmektedirler.