Maltepe’de “Kent Hakkı” tartışmaları

Maltepeliler bir yandan “Kent Hakkı” konusunda adımlar atıyor ve diğer yandan “Kent Hakkı” tartışmalarını derinleştiriyorlar. Maltepe Kent Konseyi “Kent Konseyleri ve Kent Hakkı” paneline konuşmacı olarak katılan Doç. Dr. Mimar Gül Köksal ve İstanbul Kent Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi Turan Dolu, Kent Hakkı ve Kent Konseyleri ilişkisi ile kent hakkı konusunda sunum yaptılar.

Yüksel Fırat/Maltepe

Kent Hakkı konusunda Maltepe Belediyesi’nin “Kent Hakkı Söyleşileri” atılan önemli adımlardan biri olurken; 5 Ekim 2024 tarihinde TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu 2.BKB Temsilciliği’nin “Karanlıklar Gidecek Gezi Kalacak” şiarı ile” düzenlediği “Gezi Nöbeti”nin 71.etkinliğinin konuğu Doç. Dr. Mimar Gül Köksal oldu. Köksal, “Kent Hakkı Ne Değildir” diyerek devrimci “kent hakkı” nedir? sorularına odaklanmıştı.

Bu kez Maltepe Kent Konseyi ile kent hakkı tartışmaları devam etti. Maltepe Kent Konseyi “Kent Konseyleri ve Kent Hakkı” paneline konuşmacı olarak katılan Doç. Dr. Mimar Gül Köksal ve İstanbul Kent Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi Turan Dolu, Kent Hakkı ve Kent Konseyleri ilişkisi ile kent hakkı konusunda sunum yaptılar.

“Kent Konseyleri ve Kent Hakkı” paneli Şişli Kent Konseyi Başkanı Cem Solmaz, Sarıyer Kent Konseyi Başkanı Sibel Kumbasarbayraktar,  Kartal Kent Konseyi Başkanı Türkan Kurtulmaz ve diğer kurumlardan temsilciler ve konuya duyarlı vatandaşların katılımıyla gerçekleşti.

Maltepe Kent Konseyi Başkanı Ziya Ünker’in konukları selamlamasının ardından panelistler sunumlarına geçtiler.

Doç. Dr. Mimar Gül Köksal Mart 2024 ayından bu yana, Cumartesi günleri Evrensel gazetesinde kent hakkını ve bu hakla ilgili vakaları mesele ettiğini belirterek, gazetedeki yazılarından ve bir yazısında olduğu gibi tersten olumsuz bir yerden negatif bir yerden başladı sunumuna.

Gül Köksal, Mevzuyu bu şekilde negatif bir başlıkla, neredeyse olumsuzlayan bir yerden ele alma nedenini ise; gerek ana akım gerekse de muhalif ortamlarda olagelen kent hakkı ifadelerini biraz daha tartışmaya açabilmek olduğunu söyledi.

Gezi sürecinde de konuştuğumuz şey muradımız neydi bu ikisinin arasındaki yani Kentte İnsan Hakları ile Kent Hakkı ayrımı gösterebilmektir.

Ağırlıklı olarak Henri Lefebvre’e atıfla kullanılan kent hakkı, kent kaynaklarına erişim ve kent kararlarına katılım ile sınırlı bir hak olarak tanımlanmıyor. Kent hakkı sermaye birikimi lehine hizmet eden bir kentleşmeye karşı mülkiyetten bağımsız, işgal-kendine mal ederek, kentin kullanım değeri odaklı dönüşümüyle birlikte bireylerin kendilerini dönüştürme haklarını da içeren ortak ve çok katmanlı bir hak karşılığını taşıyor. Bu hak Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) vb. kurumların vardırdığı gibi, kapitalizmin bekasına yarayan bir boş gösterene dönüşen reformcu bir hak talebini de işaret etmiyor. Nitekim adı geçen kurumlar kent hakkını genel olarak kentli hakkı olarak ifade ediyor ve bir talep siyasetine indirgiyor.

Kapitalist kentleşme politikalarına sermaye birikimine hizmet eden bir kentleşmeye karşı mülkiyet hakkını da tartışmaya açan yeri geldiğinde işgal, kendine mal etme, mücadelesi olarak ele almak gerekiyor” dedi.

İstanbul Kent Konseyi Yürütme Kurlu Üyesi Turan Dolu ise konuşmasında kent konseylerinin içinde bulunduğu sıkıntılara dikkat çekerek sorunların nereden ve nasıl aşılacağına ilişkin bir sunum gerçekleştirdi.

Dolu, “Kent konseyinin felsefesi çok önemli. Bizim Kent Hakkı dediğimiz şeyin ne olduğu önemli. Kent konseyinin ne olduğu önemlidir. Hangi perspektifle, hangi bakış açısıyla nerede konumlanış önemli ve bunun için de bir başka hareket tarzı bir başka mücadelenin içerisinde olmak zorundayız. Mahalle meclisleri mahalledeki dayanışma kültürü bu açıdan çok çok kıymetli ve bunun inşası çok önem taşıyor. Diğer taraftan özellikle Kent konseyinin önünde bir sürü yasal bürokratik engel var. Bütçesi yok, osu yok busu yok. Bütün bunları bir biçimde kullanamıyor. Aslında bu bazen dezavantaj gibi gözüküyor Ama bazen de avantaj çünkü kent konseyleri şuna zorluyor: bu siz sivil alanın emekten ve kentin dinamiklerinden yana bir hareketin temel olabilecek gücüne erişmenizle bu kaynaklar açılır. Size isteseniz de istemeseniz de açılır fazlasıyla da açılır. Ama bunun çabası içerisinde olmayı gerektiriyor. Yani yukarıdan bekleyen değil aşağıdan örgütlenen ve aşağıdan Ören bir sürecin içerisinde olmak zorundayız.

Maltepe’de kıymetli bir şey var. TMMOB geleneği içerisinden, bu mücadeleler içerisinden gelmiş bir belediye başkanına sahipsiniz. Maltepe Belediye Başkanı Esin Köyöen’nin deneyimi, bakış açısı, perspektifi çok kıymetlidir. Başka ilçe ve belediyelere nasip olmayan bir şey aslında. Bu durumu bir avantaja dönüştürüp gerçekten yaşanabilir bir Maltepe için gerçekten içinde yaşayanların kendini güvenden çok öz güvende hissettiği bir Maltepe içinde avantajlar var ve bu avantajları bu fırsatları bir şeye dönüştürmek lazım artık bir sinerjiye dönüştürmek lazım” diyerek konuşmasını tamamladı.