Nesli tehlike altındaki kuşların sesleri, kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel çalgılarla bir arada
Türkiye’de bir ilk, dünyada ise eşi benzeri olmayan bir albüm: 22 Mayıs Dünya Biyoçeşitlilik Günü’nde yayınlanan Miras isimli albüm, nesli tehlike altındaki kuşların seslerini kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel çalgılarla bir araya getiriyor.
Albüme iletişim desteği veren Doğa Derneği, Roots and Shoots Türkiye, WWF-Türkiye ve Yuvam Dünya’ya teşekkür eden Güvendi sözlerine “Miras, yalnızca işitsel bir deneyim değil; hem ekolojik hem de kültürel mirasımıza sahip çıkma çağrısı. Doğa koruma çabalarına sanat aracılığıyla yaratıcı ve kolektif bir katkı sunan bu albüm, Kuş Kolektifi diye yeni bir oluşumu hayata geçirdi. Kuş Kolektifi ile, doğayı ve biyolojik çeşitliliği sanat yoluyla görünür kılmayı; kuşların sesini daha geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyoruz. Bu sesler etrafında bir farkındalık ve dayanışma ağı örmek için kuş gözlemcileri ile sanatçıları bir araya getiriyoruz.” diye devam etti.
Bugün dünya üzerinde 11 binden fazla kuş türü var ve bunların yaklaşık yüzde 12’si küresel ölçekte tehdit altında
Proje kapsamında kuş araştırmacısı olarak görev alan Biyolog ve Kuş Gözlemcisi Kerem Ali Boyla da bu albümün yok oluş sürecinde çok önemli bir anlamı olduğunu dile getirdi: “Bugün dünya üzerinde 11 binden fazla kuş türü var ve bunların yaklaşık %12’si küresel ölçekte tehdit altında. Eskiden binlerce bireyden oluşan sürülerle gökyüzünü dolduran bazı türler, artık yalnızca birkaç birey olarak gözlenebiliyor. Türkiye’nin beş farklı biyomunda kaydedilen bu seslerin, yalnızca belgelenmesi değil, hafızamızda da yer etmesi gerekiyor. Doğal çevrenin akustik hafızasını korumak, yok oluş sürecine tanıklık ettiğimiz bu çağda hayati bir anlam taşıyor. Bu proje, hem biyolojik hem de kültürel çeşitliliği ses aracılığıyla kayıt altına alarak önemli bir boşluğu dolduruyor.”
Kolektif Bir Üretim Süreci: Albüm, kuş gözlemcileri, ses mühendisleri ve müzisyenlerin kolektif emeğiyle hayata geçti
Projede çalgı yapımcılarının ve müzik araştırmacılarının çabalarıyla günümüze kadar ulaşabilmiş, kimi zaman unutulma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış geleneksel çalgılardan bir seçki hazırladıklarını ifade eden Müzik Araştırmacısı Murat Küçükarslan süreci “Bu enstrümanları, onları en yalın ve geleneksel biçimde icra eden müzisyenlerle buluşturmaya özen gösterdik. Çeng, kopuz, rebab, kam davulu ve ruzba gibi köklü çalgılarla, kuş seslerini yan yana getirerek her biri ayrı bir kültürel hafızayı taşıyan besteler ortaya çıkardık” sözleriyle anlattı.
Kuşların ses kayıtları ile bu enstrümanları buluşturan besteciler, her parçaya farklı bir anlatı katmanı ekledi.
Albümde Yelkovanın Yolu adlı parçanın bestecisi Akın Orbay ise kendi sürecini şöyle anlattı: “Parçamda, yavrusunu beslemek için binlerce kilometre yol kat eden Yelkovan kuşunun göç yolculuğunu müzikle anlatmaya çalıştım. Bir Yelkovan’ın Ege açıklarındaki kayalık yuvasından havalanıp İstanbul üzerinden geçerek Romanya kıyılarına uzanan, orada beslenip aynı rotayı geri dönerek yavrusunu doyurduğu bir akışı sahne sahne besteye yansıtmaya çalıştım. Sadece deniz üstünde yaşayan bir kuşun geçtiği yerlerde ne hissedebileceğini, hangi kuşlarla karşılabileceğini de düşünerek bir anlatı kurdum. Çalışma sürecinde geleneksel çalgılarla tanışma fırsatım oldu. Umarım bu proje, hem bu kuşları hem de bu çalgıları toplumsal hafızadan günümüz kültürel bilincine taşıyabilir.”
Tanıtım videosuna buradan ulaşabilirsiniz.
Albümde yer alan nesli tehlike altındaki kuşlar:
(Parçalarda duyulma sırasıyla)
Patika: Paçalı Baykuş, İspinoz, Kara Ağaçkakan, Guguk, Üveyik, Alaca Sinekkapan, Balık Baykuşu
Urkekliğin Yankısı: Urkeklik, Taşkızılı, Kınalı Keklik, Gökardıç, Kaya Sıvacısı, Kırmızı Gagalı Dağ Kargası
Bozkırın Kanatları: Angıt, Leylek, Bıldırcın, Toy, Tarlakuşu
Elmabaşın Rüyası: Elmabaş patka, Dikkuyruk, Kızılbacak, Büyük Kamışçın, Yaz Ördeği, Tepeli Pelikan, Turna, Kervançulluğu, Küçük Balaban
Yelkovanın Yolu: Yelkovan, Boz Yelkovan, Tepeli Karabatak, Ada Martısı, Sumru
Albümde yer alan kaybolmaya yüz tutmuş çalgılar:
Çeng, kam davulu, kopuz, rebab, ruzba
