TARİHTE BUGÜN: 14 HAZİRAN
Yüksel FIRAT
1928 – Ernesto Che Guevara. Küba devriminin gerçekleşmesinde öncü bir rol oynadıktan sonra Asya, Afrika ve Latin Amerika’daki devrimci kurtuluş hareketlerinin birleştirilmesi için çaba gösterdi. Bolivya’da başlattığı gerilla savaşında esir düştü ve 9 Ekim 1967’de, 39 yaşındayken kurşuna dizilerek öldürüldü.
1789 – Darıdan damıtılarak yapılan ilk Viski Amerikalı din adamı, vaiz Elijah Craig tarafından üretildi. Bu tür viskiye Bourbon adı verildi, çünkü bu din adamı Kentucky’nin Bourbon ilçesinde yaşıyordu.
1830 – Fransa, Cezayir’i sömürgeleştirmeye başladı: İlk adımda Sidi Ferruch şehrine 34000 asker çıkardı.
1909 – Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan “İçtimaatı Umumiye Kanunu” kabul edildi.
1923 – Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.
1925 – Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk şeker fabrikası, Alpullu’da üretime başladı.
1925 – İzmirde Göztepe takımı kuruldu.
1937 – Hatay Devleti’nin bağımsızlığı, TBMM’de onaylandı.
1951 – İlk ticari bilgisayar olan UNIVAC I tanıtıldı ve ilk makine “ABD Nüfus Müdürlüğü” ne tahsis edildi. (İkincisini Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri alacaktır)
İlk genel maksatlı elektronik dijital bilgisayar, ENIAC’ın da yapımcıları olan J. Presper Eckert ve John Mauchly’nin yaptıkları devasa büyüklükteki bu aygıt hesaplama için bugünkü silikon çipler yerine binlerce vakum tüpü kullanıyordu.
1964 – Nelson Mandela ömür boyu hapse mahkûm edildi.
1985 – Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Schengen Antlaşması’nı imzaladılar.
2001 – Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın 1996’da oluşturdukları Şanghay Beşlisi adlı yapılanmaya Özbekistan’ın da katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü kuruldu.
2017 – CHP Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında MİT’e ait TIR’ların durdurulmasıyla ilgili görüntülere ilişkin davada tutuklama kararı çıktı. Berberoğlu’na 25 yıl hapis cezası verildi. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise yarın saat 11 de Ankara Güvenparkta adalet için yürüneceğini açıkladı
BUGÜN DOĞANLAR:
1736 – Charles Augustin de Coulomb, Fransa, fizikçi (ö. 1806)
Charles-Augustin de Coulomb. Atom reaksiyonlarındaki temel kuvvetlerden biri olan Coulomb kuvvetini formüle edişiyle bilinen Fransız fizikçinin buluşu kendi adıyla anılır.
1895 – José Carlos Mariátegui. Peru, siyasal önder ve yazar Mariategui, Marksist tarihsel maddeciliği Peru’nun toplumsal çözümlemesine uygulayan ilk aydındı.
1823 – Pyotr Lavrov (Lavroviç). Rusya, sosyalist düşünür Lavrov’un düşünceleri 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca Rus devrimci hareketlerine teorik temel sağlamıştı.
1928 – Ernesto Che Guevara, Arjantin, devrimci (ö. 1967)
Ernesto Che Guevara. Küba devriminin gerçekleşmesinde öncü bir rol oynadıktan sonra Asya, Afrika ve Latin Amerika’daki devrimci kurtuluş hareketlerinin birleştirilmesi için çaba gösterdi. Bolivya’da başlattığı gerilla savaşında esir düştü ve 9 Ekim 1967’de, 39 yaşındayken kurşuna dizilerek öldürüldü.
BUGÜN ÖLENLER:
1920 – Max Weber, Almanya, sosyolog (d. 1864)
1928 – Emmeline Pankhurst, İngiltere, kadın hakları savunucusu (d. 1857)
1936 – Maksim Gorki, yazar (d. 1868)
2014 – Ethem Sarısülük, Ankaralı kaynak işçisi, gezi parkı olaylarında polisin başından vurduğu ve 2 gün önce beyin ölümü gerçekleşen Ethem Sarısülük hayatını kaybetti,(d. 1986)
