TARİHTE BUGÜN: 30 MAYIS
Yüksel FIRAT
2013: Gezi Parkı’nda sabahlayanlara polis ve sivil giysili kişilerce yine sabaha karşı 05:00 de çok sert müdahele edildi. Tekme-tokat, gaz, plastik mermilerle saldırıldı. Çadırlar yakıldı. Arbedede yıkılan duvarda yaralananlar oldu.
1381: İngiltere’de Wat Tyler Ayaklanması başladı.
1431: Büyücülük suçlaması ile yargılanan Jeanne d’Arc yakılarak öldürüldü.
1453: Fatih Sultan Mehmet, Hızır Bey’i (Çelebi) İstanbul’a ilk belediye başkanı olarak atadı. İstanbul’da o günden bu yana 475’i Osmanlı ve 30’u Cumhuriyet döneminde olmak üzere 505 belediye başkanı görev yaptı.
1453: Fatih Sultan Mehmet, İstanbul Üniversitesi’ni kurdu.
1631: Fransa’nın ilk gazetelerinden, ‘La Gazette’, Theophraste Renaudot tarafından yayımlanmaya başlandı.
1740: Osmanlı Devleti Fransa ile kapitülasyon antlaşması yaptı.
1876: Osmanlı Padişahı Abdülaziz, 30 Mayıs 1876 Darbesi ile tahttan indirildi. Yerine yeğeni V. Murat geçti.
1913: Birinci Balkan Savaşı sona erdi.
1925: 30 Mayıs Olayı gerçekleşti ve bu olay o güne değin Çin’de gerçekleşmiş olan en büyük yabancı karşıtı gösteri oldu.
1928: 30 Mayıs 1928’de Türkiye ile İtalya arasında “Tarafsızlık, Uzlaşma ve Adli Çözüm Antlaşması” imzalandı. Ardından, Başbakan İsmet Paşa’nın İtalya’ya bir ziyaret yapması planlandı. 1932 yılında gerçekleştirilebilen bu ziyaret, 24 Mayıs’ta başladı ve 30 Mayıs’ta sona erdi. İsmet Paşa’ya gezide Mevhibe Hanım, Tevfik Rüştü Bey (Aras), Recep Bey (Peker) ve Roma Elçisi Vasıf Bey (Çınar) eşlik etti.
1942: II. Dünya Savaşı: 1000 kadar İngiliz bombardıman uçağının katıldığı ve 1,5 saat süren bir hava saldırısında Almanya’nın Köln kenti büyük hasar gördü.
1967: Nijerya askeri diktatörlüğüne karşı yıllar süren mücadeleden sonra Biafra bağımsızlığını kazandı.
1971: İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom’u kaçırmaktan aranan Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C ) kurucularından Mahir Çayan ve arkadaşı Hüseyin Cevahir, Maltepe’de rastgele girdikleri Binbaşı Dinçer Erkan’ın evinde binbaşının kızı Sibel’i rehin aldı.
1975: Mehmet Ali Aybar adını sonradan Sosyalist Devrim Partisi olarak değiştirecek olan Sosyalist Parti’yi kurdu.
1978: Bir polis tarafından sırtından vurularak öldürülen İTÜ öğrencisi Nurettin İl’in cenazesi arkadaşları tarafından Morg’tan alınarak memleketi Denizli’ye gönderildi.
1977: DİSK/Maden-İş üyesi yaklaşık 30bin işçi MESS’e (Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası) bağlı 33 işyerinde greve başladı. Toplu sözleşme görüşmeleri 14 aydır sürüyordu.
1996: Gazeteci Metin Göktepe’nin öldürülmesiyle ilgili olarak İstanbul’da açılan dava güvenlik gerekçesiyle duruşma yapılmadan Aydın’a alındı.
2012: Yalova’da 27 Mayıs 2012’de bir kavgayı ayırmaya çalışırken “astım hastasıyım” demesine rağmen polislerin biber gazı sıkmaları sonucu hastaneye kaldırılan ve 29 Mayıs’ta beyin ölümü gerçekleşen Çayan Birben (31) hayatını kaybetti.
2013: Gezi Parkı’nda sabahlayanlara polis ve sivil giysili kişilerce yine sabaha karşı 05:00 de çok sert müdahele edildi. Tekme-tokat, gaz, plastik mermilerle saldırıldı. Çadırlar yakıldı. Arbedede yıkılan duvarda yaralananlar oldu.
2014: Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy’deki termik santraller ve ocakların özelleştirilmesine karşı Nisan’dan beri Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın karşısındaki Kurtuluş Parkı’nda direnişte olan işçiler, Enerji Bakanlığı önünde yere yattı, bakanlığa zincirledi: 14 gözaltı.
BUGÜN DOĞANLAR:
1814: Mikhail Bakunin, Rus anarşist (ö. 1876) Rus anarşist Mikhail Aleksandroviç Bakunin 30 mayıs 1814’te doğdu ve 13 haziran 1876’da hayata veda etti. Anarşist düşünürlerin ilk kuşağının temsilcilerinden ve anarşizmin babaları olarak anılan düşünürlerdendi.
BUGÜN ÖLENLER:
1918: Georgi Plehanov, Rus devrimci, Marksist te orisyen (d. 1856)
1778: Voltaire, Fransız yazar ve filozof (d. 1694)
2015: Bedri Koraman, Türk karikatürist (d. 1928)
